Wat moet er in een ouderschapsplan staan?

Ouderlijk gezag

Als je getrouwd bent of geregistreerd partnerschap hebt, dan krijg je als ouders samen het ouderlijk gezag over jullie kinderen. Als jullie niet getrouwd waren of een geregistreerd partnerschap hebben gehad, dan is er alleen sprake van een gezamenlijk ouderlijk gezag als de vader zijn kind erkent heeft en jullie als ouders samen het ouderlijk gezag hebben aangevraagd bij de Rechtbank. Als jullie hierin niets gedaan hebben, dan is het waarschijnlijk zo dat alleen de moeder het ouderlijk gezag heeft. 

Ouderlijk gezag is een verantwoordelijkheid die rechten en plichten met zich meebrengt voor ouders. Zo betekent het dat je de andere ouder erkent als ouder. Samen staan jullie voor de taak om jullie kind(eren) op te voeden en te verzorgen. Ook na de scheiding. Voor jullie kinderen is het belangrijk dat jullie met elkaar kunnen overleggen. Jullie hoeven het niet eens te worden over iedere regel of afspraak in de verschillende thuissituaties. Kinderen hebben hun natuurlijke veerkracht en kunnen wennen aan wat verschillen. 

Belangrijk voor kinderen is dat ze zichzelf kunnen zijn en dat ze vrijuit kunnen praten over wat hen bezighoudt, waar ze plezier aan beleven of over wat ze moeilijk vinden. Het is voor kinderen ingewikkeld als ze ervaren dat ze zich in moeten houden, omdat ze hun ouders verdriet of stress willen besparen. Dan gaan ze zich zorgen maken over zaken die hun zorgen niet zouden moeten zijn. Dit kan ertoe leiden dat ze in een andere rol of positie belanden, waarbij ze niet meer alleen het kind zijn, maar ook naast de ouder(s) komen te staan. Als ouder kun je je kind helpen om kind te zijn door samen de ouders te zijn en te laten zien dat jullie samen afspraken maken. Het is voor kinderen geruststellend om te zien dat hun ouders om weten te gaan met verschillende ideeën/standpunten en daarover geen conflicten of onenigheid krijgen.   

In het ouderschapsplan kan beschreven worden hoe jullie om willen gaan met het ouderlijk gezag, met onderlinge verschillen en met het nemen van besluiten.   

Co-ouderschap of een omgangsregeling

Als ouders onderzoek je samen hoe jullie het ouderschap in het dagelijks leven vorm willen geven. Je kunt kiezen voor co-ouderschap. Dit houdt in dat je als ouders een evenredig of gelijkwaardig deel in de opvoeding en verzorging van je kind(eren) op je neemt. Sommige ouders zorgen beurtelings een week voor de kind(eren), andere ouders regelen het zo dat hun (kind)eren op vaste dagen in de week bij de ene ouder en bij de andere ouder zijn. Er zijn allerlei varianten mogelijk. Het is van belang om het zo in te richten dat het aansluit bij wat bij jullie kind(eren) en bij jullie zelf past. 

Van een omgangsregeling is sprake als een ouder de hoofdopvoeder wordt en hoofdzakelijk voor de kind(eren) zorgt. Met de andere ouder zijn er afspraken over wanneer de kind(eren) daar zijn. Ook hier geldt dat er allerlei mogelijkheden zijn om dit samen zo vorm te geven dat het aansluit op wat voor iedereen prettig is.  

Of je samen kiest voor co-ouderschap of voor een omgangsregeling kan afhangen van veel verschillende factoren. In de ene situatie is het meer voor de hand liggend om te kiezen voor co-ouderschap, in de andere voor een omgangsregeling. Iedere keuze heeft zijn eigen voor- en nadelen en welke dat zijn hangt samen met jullie eigen persoonlijke situatie. Het is dan ook belangrijk om voor jullie zelf na te gaan wat het beste past bij jullie situatie, jullie wensen en voorkeuren. Een tip: zet dit eerst voor jezelf op een rijtje, schrijf het voor jezelf uit. Het kan prettig zijn om dit eerst op een ontspannen moment voor jezelf te doen en je zodoende voor te bereiden op een gesprek hierover. 

Communicatie en contact tussen ouders en kinderen

Voor jullie kinderen is het belangrijk dat zij altijd contact kunnen hebben met beide ouders. Het is goed om die ruimte te bieden. Ook al denk je zelf misschien het liefst zo min mogelijk aan de andere ouder, voor je kind(eren) ligt dit anders. Voor hen blijven jullie samen de ouders. Op spontane momenten kunnen ze graag iets willen vertellen aan de andere ouder. Het is fijn als ze zich vrij voelen om dat te mogen doen. Voor jou is het misschien minder logisch. Wellicht trek je het je persoonlijk aan en denk je "Je bent nu toch hier bij mij, ik ben er nu toch voor je". Voor je kind ligt deze scheidingslijn er niet. Het blijft voor een kind heel natuurlijk voelen om ook graag even te praten met de andere ouder wanneer er iets leuks is gebeurd of juist iets verdrietigs, of even voor het slapen gaan om de dag af te ronden.

Het is goed voor de ontwikkeling van kinderen om beide ouders te zien en het contact met hen te onderhouden. Zij hebben een deel van hun vader en van hun moeder in zich en voelen zich daardoor met beide verbonden. Wanneer er geen contact is of mag zijn, kan dit grote impact hebben op hoe een kind zich voelt over zichzelf. Een kind kan ervaren dat het niet helemaal zichzelf kan zijn of dat hij niet in zijn geheel gewaardeerd wordt. 

In het ouderschapsplan kunnen jullie afspreken hoe jullie samen ouders willen blijven voor jullie kinderen en wat hiervoor nodig is. Concreet betekent dit vaak dat er wordt afgesproken;

• hoe en waarover jullie elkaar informeren,
• hoe jullie om willen gaan met gesprekken over jullie kinderen, bijvoorbeeld op school,
• hoe jullie samen besluiten kunnen nemen in het belang van het welzijn van jullie kind(eren),
• hoe jullie hierover uitleg kunnen geven aan jullie kinderen. Voor kinderen is het helpend als ze merken dat hun ouders hierover hetzelfde verhaal hebben gemaakt,
• hoe jullie om willen gaan met bijzondere gebeurtenissen in de familie of vriendenkring (verjaardagen, begrafenissen) of contacten met dierbaren in algemene zin.

Kinderalimentatie

Kinderalimentatie wordt door de ene ouder aan de andere ouder betaald om op deze manier bij te dragen aan de zorg voor de kinderen. Wanneer een kind bijvoorbeeld grotendeels bij een van de ouders woont, kan de andere ouder met behulp van de alimentatie zijn financiële bijdrage leveren. Het is handig om een overzicht te maken van alle kosten die er zijn voor de kinderen. Op basis daarvan weet je welke kosten maandelijks gemaakt worden. Dat geeft voor iedereen duidelijkheid.

Het recht op kinderalimentatie is er voor kinderen t/m 21 jaar. Daarna worden jullie kinderen geacht financieel zelfstandig te kunnen voorzien in hun levensonderhoud en indien van toepassing het betalen van een studie. Tot een kind 18 jaar is, maakt de alimentatiebetaler het alimentatiebedrag over naar de andere ouder. Wanneer een kind tussen de 18 en de 21 jaar oud is, kan je dat in overleg veranderen. De alimentatie betalende ouder kan dan het geldbedrag ook op de rekening van zijn kind storten.

Studeert je kind niet meer, dan geldt de onderhoudsverplichting in principe ook niet meer. Waarschijnlijk verdient je kind dan zijn eigen inkomen uit zijn werk. Dat gaat niet in alle gevallen op. Sommige kinderen zijn minder goed in staat om voor zichzelf te kunnen zorgen, bijvoorbeeld als gevolg van een beperking. Dat zal zijn invloed hebben op wat een kind redelijkerwijs van zijn ouder(s) mag verwachten.

Wat een passend bedrag is om te betalen aan kinderalimentatie kan je laten uitrekenen op basis van de verschillende inkomsten die jullie als ouders hebben. Het LBIO (Landelijk Bureau Inning Ouderbijdragen) biedt hiervoor de mogelijkheid. Ook mediators kunnen dit met je uitzoeken. 

De afspraken over de kinderalimentatie worden opgenomen in het ouderschapsplan. Wanneer de rechter akkoord gaat met het ouderschapsplan is de kinderalimentatie daarmee ook vast gelegd.